Φθόριο! Όσα πρέπει να ξέρετε

Συνεχείς επιστημονικές έρευνες επί σειρά ετών, έχουν αποδείξει την ευεργετική δράση του φθορίου και το έχουν δίκαια κατατάξει σε ένα από τα σημαντικότερα μέσα που διαθέτει η σύγχρονη Οδοντιατρική στον αγώνα κατά της τερηδόνας.

 

Το πεδίο δράσης του δεν είναι μόνο οι επιφάνειες των δοντιών αλλά και ο μηχανισμός της τερηδόνας που τις προσβάλλει. Συγκεκριμένα παρεμβαίνει στη σύνθεση της μικροχλωρίδας της οδοντικής πλάκας (βακτηριοκτόνο σε μεγάλες συγκεντρώσεις, βακτηριοστατικό σε μικρότερες) ενώ εισχωρεί και στη δομή των κρυστάλλων της αδαμαντίνης, αυξάνοντας την αντοχή του δοντιού στα οξέα που προκαλούν την τερηδόνα και θεραπεύοντας τις αρχόμενες τερηδονικές βλάβες.

Ο τρόπος δράσης του στα δόντια ασκείται συστημικά, τοπικά ή συνδυαστικά.

1.Συστημική επιρροή

Θεωρείται η επίδραση του φθορίου, μέσω της κυκλοφορίας, στην αδαμαντίνη και μερικώς στην οδοντίνη των «σπερμάτων» των νεογιλών και μόνιμων δοντιών, όσο αυτά παραμένουν έγκλειστα μέσα στα ούλα. Το φυσικά φθοριωμένο νερό αποτελεί τον πιο διαδεδομένο τρόπο συστημικής λήψης φθορίου. Σε περιπτώσεις που το νερό της περιοχής δεν εμφανίζει επάρκεια σε φθόριο, αυτό είτε φθοριώνεται τεχνητά  είτε χορηγούνται συμπληρωματικά ταμπλέτες φθορίου.

2.Τοπική επιρροή

Χαρακτηρίζεται η μετά την ανατολή των δοντιών άμεση ή, μέσω του σάλιου, έμμεση δράση του φθορίου στην επιφάνεια της εκτεθειμένης στο στοματικό περιβάλλον αδαμαντίνης και μερικές φορές οδοντίνης των νεογιλών ή μόνιμων δοντιών, όταν αυτά έχουν ανατείλει.

Η τοπική εφαρμογή γίνεται με την φθορίωση στο Οδοντιατρείο, τις οδοντόκρεμες με ποσότητα φθορίου ανάλογα με την ηλικία (250-500 ppm F για παιδιά μέχρι 6 ετών, 1500 ppm F για μεγαλύτερα παιδιά και ενήλικες) και τα φθοριούχα διαλύματα (με περιεκτικότητα 0,05% φθόριο σε καθημερινή χρήση).

Έτσι εξασφαλίζεται η ελεγχόμενη ποσότητα και συχνότητα παροχής του φθορίου  καθώς και τα αναμενόμενα από την χρήση του αποτελέσματα.

Κατά τα μέχρι σήμερα γνωστά, η προσρόφηση των τοπικώς εφαρμοζόμενων ιόντων φθορίου από την επιφάνεια των σκληρών οδοντικών ιστών είναι ταχύτατη, με εκλεκτική συγκέντρωση στην επιφανειακή στιβάδα της αδαμαντίνης, σε βάθος 15-50μ. Η προσρόφηση είναι μεγαλύτερη στις περιοχές όπου υπάρχουν αρχόμενες τερηδονικές βλάβες. Τα χαρακτηριστικά αυτά είναι πολύτιμα για την αυτόματη ανακοπή κι αποκατάσταση των τερηδονικών βλαβών, πριν ακόμη γίνει δυνατή η κλινική διάγνωση της τερηδόνας.

Είναι προφανές ότι η χρησιμότητα των τοπικώς εφαρμοζόμενων σκευασμάτων διαρκεί όσο και οι εκτεθειμένοι στο στοματικό περιβάλλον σκληροί οδοντικοί ιστοί της νεογιλής και της μόνιμης οδοντοφυΐας, δηλαδή από τον 5ο – 6ο μήνα της ηλικίας μέχρι και το θάνατο. Η αξία των τοπικών φθοριούχων σκευασμάτων μεγαλώνει όσο το άτομο είναι πιο ευπαθές στην τερηδονική προσβολή. Τα σκευάσματα αυτά είναι πολύτιμα για τα παιδιά με ειδικά προβλήματα κι αναντικατάστατα για τα άτομα που έχουν υποβληθεί σε θεραπεία που προκαλεί τη μείωση της ροής του σάλιου, όπως λήψη αντιχολινεργικών φαρμάκων ή ακτινοθεραπεία στην περιοχή κεφαλής και τραχήλου (ΑDΑ 1986).

3.Συνδυαστική (μικτή) επιρροή

Θεωρείται η  ταυτόχρονη επίδραση του φθορίου σε συστημικό και σε τοπικό επίπεδο, γεγονός που προκύπτει από το μέσο χορήγησης του. Για παράδειγμα τα δισκία μάσησης – κατάποσης, ασκούν όχι μόνο συστημική αλλά δευτερευόντως και τοπική επενέργεια στους οδοντικούς ιστούς, αποτελώντας έτσι προληπτικά μέσα μικτής εφαρμογής κατά της τερηδόνας .

Αξίζει εδώ να τονιστεί πως  η συστημική και τοπική επενέργεια αποτελούν δύο ομάδες μηχανισμών κατά πολύ ανεξάρτητες οι οποίες δεν λειτουργούν αθροιστικά. Χρησιμοποιούνται στην προληπτική Οδοντιατρική ανεξάρτητα ή σε συνδυασμό, προκειμένου να καλύψουν  εξατομικευμένες ανάγκες, τις οποίες αξιολογεί και υποδεικνύει ο θεράποντας Οδοντίατρος.

Σε αντίθεση με τη συστημική πρόσληψη, η τοπική εφαρμογή δεν έχει κινδύνους υπερδοσολογίας, αρκεί να μην καταπίνεται ο φορέας τοπικού φθορίου, πράγμα όχι ασυνήθιστο στα παιδιά κάτω των 6 ετών και στα άτομα με ειδικά προβλήματα.