Η περιοδοντίτιδα είναι η εξέλιξη της φλεγμονής από τα ούλα προς τους παρακείμενους ιστούς, οι οποίοι περιβάλουν συνολικά τα δόντια. H βασική αιτία της φλεγμονής των ούλων είναι η οδοντική μικροβιακή πλάκα, η οποία έχοντας την μορφή ενός κολλώδους φίλμ (βιοϋμένιου) λειτουργεί σαν βάση συνεχούς προσκόλλησης των βακτηρίων. Καθώς αυξάνεται το μικροβιακό φορτίο στην ουλοδοντική σχισμή (το σημείο σύνδεσης δοντιού και ούλου) προκαλείται αυξανόμενη καταστροφή των περιοδοντικών ιστών, σταδιακά τα ούλα αποχωρίζονται από τα δόντια και δημιουργούνται θύλακοι, οι οποίοι γεμίζουν διαρκώς με μικροβιακή πλάκα. Έτσι επεκτείνεται η φλεγμονή κατά βάθος, καταστρέφονται οι στηρικτικοί ιστοί και τέλος, εάν η νόσος δεν ελεγχθεί οδηγεί σε απώλεια των δοντιών.
Κυρίαρχο λοιπόν ρόλο στην δημιουργία της περιοδοντίτιδας έχει η μικροβιακή πλάκα, αλλά συμμετέχουν και πολλοί άλλοι παράγοντες (πολυπαραγοντική νόσος), όπως:
- Κάπνισμα. Η νικοτίνη και τα προϊόντα της καύσης του τσιγάρου, επιδρούν στους περιοδοντικούς ιστούς, μειώνοντας την επουλωτική ικανότητα του οργανισμού και συμβάλλοντας στην ταχύτερη καταστροφή τους. Στην διάρκεια του καπνίσματος, αναπτύσσονται συνθήκες έλλειψης οξυγόνου και μειωμένης κυκλοφορίας του αίματος στους ιστούς, γεγονός που ευνοεί την ανάπτυξη αναερόβιων μικροβίων, των κατεξοχήν υπεύθυνων μικροβίων για την εμφάνιση της περιοδοντίτιδας. Στατιστικά οι καπνιστές έχουν 5 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν περιοδοντίτιδα από ότι οι μη καπνιστές.
- Ορμονικές διαταραχές που σχετίζονται με την εφηβεία, την εγκυμοσύνη και την εμμηνόπαυση.
- Στρες
- Λήψη φαρμάκων για την επιληψία, τα καρδιαγγειακά και κάποια χρόνια νοσήματα.
- Σακχαρώδης Διαβήτης
- Γενετική προδιάθεση. Το 30% του πληθυσμού (Αμερικανική Ακαδημία Περιοδοντολογίας) εμφανίζει γενετική προδιάθεση για ανάπτυξη της περιοδοντικής νόσου, παρά την τήρηση των κανόνων στοματικής υγιεινής.
- Κακή Διατροφή
- Συστηματικές νόσοι
- Ορθοδοντικά Προβλήματα
- HIV
- Λοίμωξη
Τα κύρια συμπτώματα και χαρακτηριστικά της περιοδοντίτιδας είναι :
- Αιμορραγία των ούλων
- Διόγκωση στην οξεία φάση και κατόπιν συρρίκνωση των ούλων
- Κινητικότητα των δοντιών λόγω της οστικής καταστροφής
- Αλλαγή της θέσης των δοντιών και τροποποίηση της σύγκλεισης
- Πυόρροια
- Κακοσμία
- Πόνος ο οποίος εμφανίζεται κυρίως όταν δημιουργούνται περιοδοντικά αποστήματα
Η περιοδοντίτιδα μπορεί να εμφανιστεί νωρίς στην εφηβεία, είναι όμως πιο συχνή μετά την ηλικία των 30 ετών. Παρά το γεγονός ότι η περιοδοντίτιδα τείνει να επιδεινώνεται με την πάροδο της ηλικίας, δεν εξελίσσεται πάντα ανάλογα. Συνήθως μικρά επεισόδια έξαρσης της νόσου ακολουθούνται από περιόδους ύφεσης, ενδέχεται δε να προσβάλλεται κάθε φορά διαφορετική περιοχή του στόματος. Επειδή ο πόνος δεν αποτελεί κυρίαρχο χαρακτηριστικό της νόσου και συνήθως η συμπτωματολογία της είναι ήπια, οι περισσότεροι ασθενείς δεν αντιλαμβάνονται την ύπαρξη της παρά μόνο όταν η περιοδοντίτιδα είναι ήδη σε προχωρημένο στάδιο. Η απουσία αιμορραγιών στους καπνιστές, λόγω της αγγειοσύσπασης που προκαλεί η νικοτίνη, καθώς και το γεγονός ότι η νόσος παρουσιάζει περιόδους ύφεσης οδηγεί ακόμα πιο δύσκολα τον ασθενή στην θεραπεία.
Η οστική καταστροφή που προκαλείται ποικίλει ανάλογα με το στάδιο και την βαρύτητα, είναι μόνιμη και για αυτό η περιοδοντίτιδα χαρακτηρίζεται ως μη αναστρέψιμη νόσος. Ωστόσο με την κατάλληλη θεραπεία, την πιστή εφαρμογή των κανόνων στοματικής υγιεινής και τον ανελλιπή ανά εξάμηνο οδοντιατρικό έλεγχο αναχαιτίζεται η εξέλιξη της. Σε αντίθετη περίπτωση, η οστική καταστροφή επιδεινώνεται, τα δόντια αποκτούν κινητικότητα, αλλάζουν θέση, προοδευτικά χάνουν την λειτουργικότητα τους και τελικά εξάγονται.
